|
|
Powstawanie nazwisk w naszym kraju trwało przez wiele wieków. Kiedyś przed laty, gdy miast i wsi było niewiele, wystarczały dla ustalenia tożsamości, z której danej człowiek pochodził. Gdy zaludnienie zaczęło wzrastać musiano sięgnąć po dodatkowe określenia poszczególnych osób. Powstały więc nazwiska, także w przypadku Żywca w miarę jak ludzi przybywało imiona, szczególnie przy ich powtarzalności, przestały wystarczać.
Jako stały dodatek do imion zaczynały się zatem pojawiać różne nazwiska i one to stawały się nazwiskami rodowymi. Rody rozrastały się dalej na poszczególne gałęzie o dziedzicznych już nazwiskach czasem jednak zmienianych i modernizowanych, jak n.p. Biel na Bielowic, a potem Bielewicz, Hyła na Hyliński, Kleta na Kleczyński, Miodona na Miodoński, Mola na Moliński, Pawlus na Pawluszkiewicz, Staszek na Staszkiewicz, Student na Studencki lub Wrężel na Wrężlewicz. Zachodziła więc potrzeba bliższego określenia gałęzi rodowej tak, by nie było wątpliwości o kogo chodzi.
Coraz powszechniejsze stawało się dodawanie do nazwiska rodowego rozmaitych przezwisk czy przydomków. Przydomki te najczęściej powstawały z określenia cech charakteru przedstawiciela rodu, jego wyglądu, jego zalet czy wad, albo po prostu pochodziły od jego zawodu. Były one niejednokrotnie żartobliwe i kpiące. (...)
|
|
 |
|
2006-05-24 |
Włodzimierz Zwierzyna |
|
|
|
|
|
|
|
Słownik niektórych wyrazów i zwrotów gwarowych Żywiecczyzny
|
|
|
|
|
|
Na słownictwo gwary żywieckiej miały wpływ języki obce. Obok wpływów czeskich i słowackich występują germanizmy, wpływy ruskie, węgierskie, żydowskie a nawet angielskie czy francuskie czy te najdawniejsze – wołoskie, rumuńskie i tatarskie.
Duży wpływ na ukształtowanie się gwary żywiecczyzny miał język kościelny – język pieśni, kazań i modlitw. W pewnym stopniu kształtował ją zapewne język literacki, język urzędników i panów z miasta oraz przybyszy z warstw oświeconych
Niektóre, bardziej charakterystyczne cechy gwary żywieckiej:
1. mazurzenie – czyli konsekwentne wymawianie s, z, c, dz – zamiast sz, ż, cz, dz, np. psenica, smata, zboze,
2. wymiana „ch” na „k” – np. kwolić, kcieć,
3. samogłoski nosowe „ę” i „ą” tracą rezonans nosowy w takich wyrazach jak: się, bydziecie, geś,
i wiele innych.
Specyficzne są także śpicmiana, czyli specjalne przezwiska nadawane dla odróżnienia lub podkreślenia niektórych cech, przywar, ale pozbawione obraźliwego charakteru. I tak mieszkańców Radziechów nazywają Fiedory, mieszkańców wsi Wieprz – Utopce, wsi Bystra – Korzóncórze, wsi Zabłocie – Bulowióny lub Siutrórze, wsi Lesna – Smaciórze[/[], wsi Sporysz – Cygóny, wsi Tresna – Kosyckórze, wsi Świnna – Cybulóki, wsi Moszczanica – Buroski[/],. miasta Żywca – Scupoki lub Putosze.
Józef Karol Nowak. Słownik gwary górali żywieckich, Warszawa 2000, s.15-16.
|
|
|
|
|
2006-06-18 |
Klub śrubka |
|
|
|
|
|
ostatnio dodana
